ƏHMƏD ŞAMLU

HEKAYƏ

Müğənni peyda oldu

sazının dəstəyində diribaş bir torağay.

Sərxoş qonaqlar

rəqsə qalxdılar.

O an

qəmli qadının gözündən

yasaq bir eşqin yaxıcı xatirəsindən doğan

bir damla yaş

diyirləndi aşağı.

Gəlini

özüylə apardı tamahın qolu.

Dağılışdılar yorğun sərxoşlar.

Müğənni qayıtdı

sazıyla,

başında son mizrablar,

papağında xeyli şabaş.

Boş qaldı qarışıq zal:

Yağlı-buğlu süfrə,

devrilmiş kürsü,

çalğıçıların susmuş meydanı

və ölmüş bir torağay

kərpic döşəmənin soyuq üzündə.

HƏLƏ DƏ O QARĞANI DÜŞÜNÜRƏM...

İsmayıl Xoyi üçün

Yuş dərələrindəki o qarğanı düşünürəm

hələ də:

Qara qayçısıyla

buğda zəmisinin qovrulmuş sarılığı üzərində

ikiqat bir xışıltı ilə

əyri bir qövs kəsdi

mat kağız səmadan

və üzünü tutaraq yaxınlıqdakı dağa,

boğazındakı quru qarıltıyla

nəsə dedi

ki, dağlar

hövsələsizcə

gec bir vaxta qədər

təkrarlayırdı onu

heyrətlə

öz daş zirvələrində,

günəşin istisində.

Hərdən soruşuram özümdən:

O əzmli və sabit varlığıyla

bir

günorta namazı vaxtında

öz matəmli və israr dolu rəngiylə

bir buğda zəmisinin qovrulmuş sarılığı üzərində

qanad çalaraq,

neçə-neçə qovağın üstündən ötüb-keçən

bir qarğa

o fəryad və qəzəblə

axı nə deyə bilər

qoca dağlara ki,

bu yorğun, bu yuxulu abidlər

təkrarlayalar onu birlikdə

gec bir vaxta qədər

yayın günortasında?!

BAŞQA BAHAR

Məqsədim özümü aldatmaq deyil, istəklim!

Məqsədim

özümü aldatmaq deyil.

Dodaqlar yalan deyirsə əgər,

sənin əllərindən bəllidir doğruluq

və mən sənin əllərindən danışıram.

Mənim taleyimin bacılarıdır sənin əllərin.

Yanmış meşələrdən,

yağışa düşmüş xırmanlardan danışıram.

Öz taleyimin kəndindən danışıram mən.

Hər yaşıllıqda qan gördüm, hər gülüşdə ağrı.

Sən güntək doğursan, mən qane oluram.

Hayqıraraq

rahatlaşıram mən.

Məqsədim özümü aldatmaq deyil, istəklim!

Məqsədim

özümü aldatmaq deyil.

Sən buradasan və təsirsizdir gecənin qarğışı.

Sənin təlqininlə bar verir mənim qəlbim

qısır qürubda.

Sənin əllərinlə ən yapışqan gecələri

çıraqban edirəm mən.

Mən yuxuda görürəm yaşamımı,

mən röyalarımı yaşayıram,

mən həqiqəti yaşayıram.

Hər qandan bir yaşıllıq bitir,

hər ağrıdan bir təbəssüm.

Bir ağacdır çünki hər şəhid.

Qalın meşələrdən sənə sarı gəldim mən.

Sən güntək doğdun,

mən qane oldum.

Qışqırıq çəkərək

sakitləşdim.

Hər yarpağa and içdim mən baharın yanında

və sən

yeni eşqi xəbər verdin

gecəyə qərq olmuş keçidlərdə.

Mən avara gecə gözətçilərinin hay-küyünü eşitdim

və ən ulduzsuz gecələrdə

atəşfəşanlıq etdim sənin təbəssümünü.

Və o vaxtdan

küçənin ortası evimizdir bizim.

Mənim taleyimin bacılarıdır sənin əllərin.

Qoy yağışa düşmüş meşələrdən,

bol məhsullu xırmanlardan danışım.

Ortaq taleyin kəndindən danışım qoy.

Məqsədim özümü aldatmaq deyil, istəklim!

Məqsədim

özümü aldatmaq deyil.

SUSQUN BAHAR

O fənər üçün ki, yandırılmayıb,

rəfdə səssiz qalan o cəhrə üçün.

O beşik üçün ki, yelləyəni yox,

o güzgü üçün ki, pas tutub bütün.

O çaxçax üçün ki, heç döyülməyib,

o qapı üçün ki, açılmır asan.

O pillə üçün ki, susub yerində,

çoxdandır üstünə yox ayaq basan.

O gözlənən bahar gəldi boş yerə!

Keçdi hər bir damdan o yubanaraq.

Səs salıb dayandı o, hər küçədə,

nə bir cavab gəldi, nə də bir soraq.

Tüstü yüksəlmədi heç bir komadan,

çoban da çöllükdə çalmadı tütək.

Kattanın quşu da gəlmədi dilə,

nə arı göründü, nə də bir çiçək.

Bahar – heç kəs ona açmadı qapı,

yüz ümidlə gəlib qayıtdı naçar.

Üzünə gülmədi heç bir kəs onun,

başına çiçəkdən tac qoymadılar.

Heç kəs komasından çıxarmadı baş,

quş yuvada qaldı, tüstü ocaqda.

Hava oynamadı dəfin səsiylə,

yabanı bir gül də bitmədi bağda.

Nə bir kəs, nə kotan, nə də ki atlar,

nə qadın, nə uşaq... susur kənd-kəsək.

Nə kəklik oxuyur o dərələrdə,

nə püstə ağacı açır bir çiçək.

Heç bir arabaya at qoşmadılar,

hanı dəmirçinin o gürz nəğməsi?

Heç kim aparmadı tarlaya kotan,

gəlmədi itlərin o hav-hav səsi.

Qədəm qoymaq üçün bu boş küçəyə

heç kimsə gəlmədi qəmli, ya da şən.

Heç kəs gəlmədi ki, il əvvəlində

ah çəkə sevincdən, ya da qüssədən.

İlk günün qürubu, dolaşır ancaq

bədbəxt qurbağalar bu bomboş yeri.

Çığırdı qurbağa gölmə içindən

anaraq o keçmiş hekayələri...

Bahar gəldi, amma yox idi həyat,

qəmliydi bu uçuq, viranə otaq.

Bahar gəldi, söylə, kim sevinc ilə

ona şam yandırıb qapı açacaq?!

BÜTÜN GÜNÜ

Bütün günü

bəzənmiş qarılar

keçdilər

yatdığım otağın qarşısından

səhlənkarcasına, mehribanca, gülərək.

Gecəyarı

hay-küylü çırtığı ucaldı

bir kastanyetin.

Keçdi xəyalımdan:

“Gərək ki, qarılar

rəqsə qalxmış olalar”.

Səhərçağı

tibb bacısı söylədi:

“Qonşu otaqdakı xəstə ölüb”.

ŞEİR QURTULUŞDUR

Şeir

qurtuluşdur,

xilasdır və azadlıq.

Bir şübhədir ki,

sonda

yəqinə can atır.

Bir güllədir ki,

sonunda

atılır.

Bir ahdır ki,

könül rizasıyla çəkilir

rahatlaşmaq üçün.

Və kətil qətiyyətidir

ki, sonda

qırağa düşür

bədən yükü

öz kütləsinin bütün ağırlığı altında

məhv olsun deyə.

Son yol

budursa əgər

canı qurtarmaq üçün.

Bir quş yönəltməmişdi məni bu diyara:

Mən bu qara torpaqdan

özüm cücərmişdim

bostançı müdaxiləsi olmadan,

arx rütubətiylə cücərən

yabanı bir yarpıztək.

Bu səbəbdən insanlar

mənə elə baxırlar,

sanki onların maaşıyla çörək yeyirəm

və daxmalarının havasıdır, elə bil,

öz nəfəsimin pis qoxusuna buladığım hər şey.

Halbuki,

onlar bu diyara ayaq basanda

mən idim

onlara

gülümsəyərək darvaza açan!

YAŞAM SAVAŞINDA

Ərş tağının altında, yer üzü süfrəsində.

İşıqda, qaranlıqda.

Yelin qopardığı dəli hay-küy və şivəndə.

Dar ağacı tirlərində.

Dağda, çöldə, çəməndə.

Dərin çökəkliklərdə, qaranlıq gölmələrdə.

Saatın tik-takında.

Düşmənlərin tələsində.

Pərdələrdə və rənglərdə, şəhər xarabalıqlarında.

İtlərin zingiltisində.

Qan, qəzəb və ləzzətdə.

Qəmsizlikdə və qəmdə.

Öpüb-sarılmaqda,

ya da zindanda.

Şadlıqda və ələmdə.

Məclisdə və döyüşdə,

 şənlikdə və matəmdə,

enişdə və yoxuşda.

Qanlı gölməçələrdə.

Ümidsizlik bataqlığında.

Kələk halqasında.

Qırmızı lalələrdə.

Qaynar qumsalda.

Suda, daşda, otda,

 dənizdə, çöldə, çayda.

Qarasaçlı qadınların göz və dodaqlarında.

Olumda

və ölümdə.

O yerdə ki, qorxu, hirs və rəqs gizlənib.

O yerdə ki, ölüm var.

O yerdə ki, gündüzdən və gecədən əzab çəkir insan.

O yerdə ki, fəryad edir dikbaş bəxt.

O yerdə ki, dərd insanlığa tərəf tutur üzünü.

O yerdə ki, yaşam savaşa səsləyir yaşayanı.

Çıxart qınından

öz güc və gücsüzlüyünün hər ikisindən düzəltdiyin

ikiağızlı qılıncı!

Fars dilindən tərcümə edən: Məhəmməd Nuri