Uşaq vaxtı qəhrəman olmaq istəyirdim. Hey xəyallarımda kimisə yanğından, uçqundan, boğulmadan xilas edirdim. Və bundan ilahi bir zövq alırdım, özümlə fəxr edirdim. Bəlkə də, Tanrı qəhrəman olmaq arzumu yerinə yetirib indi. Deyib, get gücün çatsa da qəhrəman ol, çatmasa da...

Doğum evinin çarpayısında divara sarı çevrilib uzanmışam. Hər yer dərman qoxur. Səhər hələ özünü təzə-təzə ortalığa atmaq istəyir. Telefonuma baxıram ki, saat 6-dır. Kip bağlanmış pəncərənin o biri tərəfindən sərçələrin civiltisi eşidilir. Canım necə  ağrıyırsa, səs başıma düşür. Heyim olaydı kaş, balışı çevirib qulağıma tıxayardım. Taqətsizəm. Qapının cırıltısından bildim ki, palataya gələn var. Yavaşca qapıya sarı qanrılıram.  Bütün analara körpələrini əmizdirməyə gətiriblər. Təkcə mənə yox. Bir anlıq ağrım da içimə çəkilir. Tez yarızarıltılı səslə, düzü səsim heç özümə də xoş olmur, soruşuram:

          – Niyə qızımı gətirmədiz?

          Tibb bacısı gözündən saçını çəkmək üçün başını geri çəkərək:

          – Çox zəifdi, olmaz hələ, mamıçka!

          Duruxub qalıram.

          – Bəs... bəs axı mən...

          – Suallarını, mamıçka, həkim gələndə verərsən. Mən qaçdım, işim çoxdu. Sizin kimi uzanıb dincəlmirik biz.

          Gülə-gülə qaçır, mənim də sancılarım oyanır. Altımdakı döşəkdən, mələfədən qəribə iy gəlir. Anlaya bilmirəm qan iyidi, ya nəm iyidi, ya da Allah bilir nə iyidi! Başımı gah sağa, gah sola çevirirəm, yenə də xeyri olmur ki olmur; bu axmaq iy gəlib elə burnuma dolur. Əynimə bir xəstəxana xalatı keçiriblər ki, elə bil dəlixana geyimidi. Bəlkə, heç elə də iyrənc deyil; nə döşək, nə mələfə, nə də əynimdəki. Daş düşsün mənim bu vasvasılığımın başına. Bir az özümə gəlim, "roddom sumkamdan"  palpaltarımı çıxardım geyinim. Bir burdan çıxıb özümü hamama sala bilsəydim...

          Elə ağrı içində tirtap düşüb-qalmışam. Tərpənə bilmirəm. Yuxu məni gicəlləndirir, yata bilmirəm ki bilmirəm. Elə nigaranam. Nənəm demiş, bu əvvəli-axırı olmayan nisyə dərdlər öldürəcək məni. Köhnə işıq sayğaclarının dairəvi fırlanan xətti kimi beynimdə "Əzizim balabanı, asta çal balabanı, hamının balası gəldi, bəs mənim balam hanı?!" bayatısı həzincə dövr edir. Bayatının sözləri bir yana, balaban da mələyir qulağımda. Yenə anam evdən bir torba yemək göndərib. Nə mənası? Yeyə bilmirəm ki. Tumbamın üstündən yemək iyi vurur, ürəyim ağzıma gəlir. Gözüm  yanına gələni olmayan zahıları axtarıb tapır. Yavaşca “İsti-isti yeyin, mənim onsuz da iştaham yoxdur” deyirəm. Deməyimlə də qazançanın ordan yox olması bir olur.  Anam hər gələndə: "ay bala, ürəyin istəyəni de, bişirim gətirim də. Olmaz axı belə. O qədər qan itirmisən" deyir durmadan. Mənsə, başımı bulayıb içimdəki bayatının səsinə axıb gedirəm. Amma bibimə dedim ki, səbzi olsaydı yeyərdim. Yazıq bibim. Aşağıdan zəng gəlir:

          – Bibi qurban, səbzi bişirib gətirmişəm, ye sən Allah. Göndərdim qızla yuxarı...

          Düzü, elə-belə demişdim. Fikirləşmədim ki, gedər bu boyda yolu, bişirər gətirər bu istidə. Çörəyi qoparıb bir-iki dəfə səbzisinə batırdım ki yeyim. Yalandan gözümü yumub dərman kimi uddum. Ətinə heç əlim də dəymədi. Qızlara verməyimlə boş qazanı qaytarmaqları bir oldu. Bəhbəhləri, marçıltıları qulağımı deşir.

          Nəysə... Artıq neçə gündü südü olmayan anaların ac qarınlı körpələrini doyuzdururam. Doyuzdurduqca da ürəyimin hansısa nöqtəsində fikirləşirəm ki, bəlkə, elədiyim savab olar. Allah da görər, əvəzində məni bu qaramatdan çıxarar ana südü kimi ağ günə...

          Dördüncü gündü. Yerimdə eşələnirəm. Anam mesaj yazıb: "Ayağını isti saxla ha, zahısan". Səssizcə ürəyimdə deyinirəm: "Ay mama, yayın cırhacırında nə soyuq e?! Mənim burda ürəyim bir tikə olub fikirdən, sən də tutmusan ki...

Qapı yenə cırıldayır. Bu andırı bir yağlayan da yoxdu... Bir də baxıram tibb bacısı gülə-gülə lavaşa bükülmüş lülə kimi bələkdə bir çıqqılı bəbəylə başımın üstünü kəsdirir. Elə peşəkarcasına cibinin ağzı açıq mənə tərəf dayanıb ki, yəni "muştulğumu ver, dörd gündü zarıltın divarların o üzündə – prospektdə eşidilir!" Tumbanın siyirməsindən pul çıxarıb cibinə qoyuram. Heç “sağ ol” da demir.

Əvvəl dəli kimi sevinirəm, sonra məni təlaş bürüyür. Hiss eliyirəm ki, əlim-ayağım soyuyur. Gah bəbəyə baxıram, gah tibb bacısına. Gözüm aşağı-yuxarı qalxır-düşür. Bir an ağlımdan keçir ki,  durum qaçım palatadan. Qaçım, uzağa qaçım. Qəfil ondan gələn, hələ nəyə bənzədiyini tapa bilmədiyim səs bu aşağı-yuxarı baxışımı kəsir və mən qızın əlindən körpəni qapıram. Ürəyimə sıxıram. İlahi, bu nə hisdi, bu nə duyğudu belə? Bu əl boyda varlıq nöqtə boydadan bu boydayacan bətnimdə, içimdə necə qalıb, necə böyüyüb, necə nəfəs alıb, necə?

          Dodağını dodağına sürtüb marçıldadır. Ona baxa-baxa xalq nağıllarımızdakı xanım obrazını xatırlayıram; o ki, qızın gözəlliyini vəsf eləməkçün yazırlar ha: gözlər badamı, qaş aypara. Bax, bu da elədi. İndi heç bilmirəm neyləyim, bunu əlimdə necə tutum, necə saxlayım. Elə bil dörd gündü xalxın uşaqlarının qarnını doyuzduran heç mən deyiləm. İlk dəfəydi ki, onu qucağıma alırdım. Qızların hamısının diqqəti məndəydi, nəysə pıçıldaşırdılar da. Mənsə  daxilimdə nə baş verdiyini anlamağa çalışmadan sadəcə, ona baxırdım...

Axşamdır. Yenə qapı cırıldayır. Həkimimdi, yellənə-yellənə gəlir. Yanımda oturub əlini çiynimə qoyur, qəribə-qəribə üzümə baxır. Hələ bu baxışların dalında nə olduğunu unaya bilmirəm. Yerini rahatlayıb əlindəki qeyd dəftərçsəni açır:

          – Adın nəydi, qızım?

          – Narın.

          Həyəcandan üzümün pördüşdüyünü hiss edirəm.

          – Neçə yaşın var?

          – On doqquz.

          – Birinci uşağındı?

          – Hə, birincidi.

          Özünü soyuqqanlı göstərməyə çalışsa da, daxilən gərgin olduğunu görürəm.

          – Abortun necə, olub?

          – Yox, yox, olmayıb.

          – Yaxşı... Gecə növbədə qalacam. Gələrəm söhbətləşərik.

          Gözümü həvəng-dəstə kimi döyə-döyə qalıram, – Elə buuuu???

          Kök, hündür, qarayanız, gözündə daş-qaşlı eynək olan həkim xanımın qəribə adı var – Qüdrətxanım. Ona müraciət edəndə  dilim dolaşır lap – Qüdrətxanım xanım. Palataya girəndə, buranın iy-qoxusu itib-batır. "Sisley" ətrinin iyi özündən qabaq dəhlizdən  içəri daxil olur. Özlüyümdə ona qarşı qəribə bir doğmalıq yaranıb. Həm də hökmlüdü, hökmlü qadınları sevirəm.

          Gün axşama çatır. Yoldan keçən maşınların səsi də get-gedə azalır. Bəbişlər yan-yana düzülmüş balaca çarpayılarda çoxdan şirin-şirin yatır. Biz də hərə öz çarpayısında uzanıb söhbətləşirik. Burdakı mövzu eynidir: hamı ancaq doğuşdan danışır. Ürpənirəm. Vallah, bu söhbətlərdən adamın qarnına təzədən doğuş sancısı dolur. Nənəm deyirdi ki, qadın doğuş vaxtı ölümlə qabaq-qənşər dayanır. O vaxt başa düşmürdüm. İndi-indi anlamağa başlayıram.

 Qızlar həminki söhbətlərində, mən də qulağım bunlarda çayımı qurtumlayıram. Ağlımda da budur ki, görəsən, necə olur ana körpəsi uşaq palatasının hansı çarpayısında olur-olsun, o dəqiqə bilir, düz ona doğru gedir? Bu bir parça varlıqla ananın arasındakı canlı bağ – cift kəsildikdən sonra onları bir-birinə bağlayan  nə olur axı?  Yenə qapı cırıldayır. Qüdrətxanım xanımdı. Gündüzdən demişdi axı gecə növbəsinə qalacaq. Gəlib yenə mənim yanımda oturur:

          – Hə, nə var, nə yox, mamaşalar? Nədən danışırsız? Nə yemisiz, nə içmisiz? Otaqdan sirkə-badımcan iyi gəlir? Utanıb ölmürsüz?! Südünüz iy verəcək, körpə əmməyəcək axı! Min dəfə deyirsən, kar eləmir ki, eləmir də...

          Həkim narazı sifətlə başını bulayır.

          Yenə başlayırlar arvad-arvad danışmağa da. Bunlara baxanda ətim tökülür. Elə bil qartımış arvaddılar. Axır söhbəti kəsib adını sual edirəm. O da elə bil bu suala o qədər cavab verib ki, lentə yazılmış kimi birnəfəsə cavablayıreee:

          – Bilirsən, Narınkam, moya rodnaya, atamın arzusu olub oğlu olsun, adını Qüdrət qoysun. O da qismət olmayıb. Anam po jenski çasti xəstə olub cəmi bir övlad dünyaya gətirib. O da ki, qız, yəni – mən. Atam da aruzusu ürəyində qalmasın deyə, adımı Qüdrətxanım qoyub. Çestno qovorya, adımdan xoşum gəlir. Sənin xoşuna gəlmir?

          İndi hiss edirəm ki, səsi də kişi səsi kimi qalındı. Amma bariton olmağına baxmayaraq, həzin danışır. Lap doğma adam kimi...

          Bayaqdan danışır, gülür. Və birdən qəfil söhbətini kəsib ayağa qalxır, başımın üstünü, nənəm demişkən, "rus Allahı" kimi kəsdirir.  Gözlərimi həyəcanla yuxarı qaldırıb udqunuram. Sözlü adama oxşayır. Qalxmağımla çiynimdən tutub geri oturtmağı bir olur. Qolundakı qızıl bilərziklər bir-birinə toxunub qulağımın dibində cingildəyir. Üzündə zəlzələ sonrası həyəcan tüğyan etdiyini açıq-aşkar görürəm. Narahatlıq məni canavar kimi didir, hələ bir başımın üstündə də ulayır. Gözümü gözündən çəkə bilmirəm. Hiss edirəm ki, gözlərini yayındırır. Hərəkətlərinə diqqət edirəm. Maşın kimi hərəkət edir. Əlini çiynimdən götürüb cibinə soxur. Kağız-kuğuzla dolu ciblərinə, deyəsən, əlləri yerləşmir. Çıxardır və belində cütləyir. Ağzından kəlmə də çıxartmadan o yana-bu yana var-gəl edir. O, var-gəl elədikcə baxışlarım da arxasınca ayaqyalın sürünür. Nədənsə bayaqdan dır-dır danışanların hamısı ağzına su alıb oturub. Çarpayıların arasından pəncərəyə tərəf keçir həyətə boylanır. Qaranlıqda nə görür, bilmirəm, amma elə hey baxır. Sonra yüngülcə öskürür.

          – Su gətirim sizə?

          – Yox, Narın.

Üzünü mən tərəfə çevirmədən sözünü davam edir:

– Evə çatan kimi sahə həkimini çağır, uşağı yaxşı-yaxşı müayinə elətdir.

Bunu deyir pəncərədən aralanır, üzümə baxmadan çarpayıların arasıyla qapıya sarı addımlayaraq deyir:

– Xoroşo, rodnaya?! Möhkəm ol, səbrli ol. Hər şey yaxşı olacaq. Vot uvideş! Tı je silnaya devuşka!

          Sonuncu – "Vot uvideş" sözünü qapının kandarında deyib elə çıxır ki, ona daha artıq sual-zad verməyim. İçimdəki məyusluğum üzümə sızır. Elə bil sifətimdə dərim dartınıb sallanır. Durub palatadan çıxıram. Başmaqlarımı sürükləyə-sürükləyə uşaqların palatasına gedirəm. O qədər körpənin içində görməzə-bilməzə necə düz o yatan çarpayıya yaxınlaşıram, heç özüm də bilmirəm.  Balaca, zərif və həm də zəif qollarını yanlara açıb. Elə bil sərçədi. Elə özü də sərçə boydadı, vallah.  Həkimin dediklərini fikrimdən atıram. Artıq adını ruhumun hansısa sevgi nöqtəsində "Sərçə" qoyuram. Canımdakı bütün ağrılar uzaqlara çəkilir, ondan aldığım bir nəfəslik qoxlamayla. Bu qoxunun möcüzəsində bayaqdan bəri uzun-uzadı içimi didələyən qorxumu deyim, ya sancımı deyim, nə deyim bilmirəm, o hiss uçub gedir. Bu, nəsə qeyri-adi və mənimçün hələ çox yeni bir duyğudu. Balaca, bapbalaca, əl boyda bir məxluq köməksiz qıyıq gözlərini ehmalca açıb bağlayır, açıb bağladıqca kirpiklərinin arasında iki mavi göz muncuğu parıldayır, incə dodaqlarını marçıldadır. Biləyində mənim adım, soyadım, onun doğum tarixi, çəkisi, boyunun uzunluğu və "qız" yazılan bildiriş gözümə sataşır. Kövrəlirəm. Öz biləyimə bağlanan belə bir yazını anam indiyə kimi servantın gözündə “Madonna” servizinin çaydanında saxlayır. Bu qədər əziz olurmuş demək ki...

***

            ...Həkimlə ilk görüşümüz gözlədiyimdən qat-qat ağır keçir. Sahə həkimi bir xanım-xatın qadındır. Nəsə deməyə tərəddüd edir, tora düşmüş quş balası kimi ora-bura vurnuxur. Süzdüyüm çaya da əlini uzatmır. Hövülləndiyimi hiss edirəm. Belə olanda həmişə sir-sifətim pörtür, qızarıram. İçim də tir-tir əsir.  Həkim oturduğu yerdə gah döşəməyə, gah tavana baxır, sonra çevrilir anama baxır. Hər yerə baxır, təkcə mənə baxmır. Durub pəncərədən həyətdəki yaşıllıqda oynayan uşaqlara boylanır. Deyəsən, daha səbrimin qalmadığını başa düşüb, axır ki, dillənmək qərarına gəlir. Yenidən Sərçəyə yaxınlaşıb fonendoskopu qulağına taxır, soyuq gümüşü halqasını onun isti sinəsinə qoyur götürür. Hər dəfə də kirpiklərini bir-birinə elə kip sıxır ki, gözlərinin içi suyla dolsa bir damlası çölə çıxmaz. Fonendoskopun qulaqcığını çıxarıb dəri üzlüyünə səliqəylə yerləşdirir. Ondakı bu təmkindən bağrım çatlayır, vallah.   Hündür, dolu, qısa saçlı, gözlüyü nənəmin gözlüyü kimi lupa şüşəli, əyninə dümağ, kraxmallı xalat geymiş olan həkim artıq çoxdan soyumuş çaydan bir-iki qurtum alır.

          – Çayınızı isidim?

          – Yox, yaxşıdı, – sözünə fasilə verir. Dilxor olduğu bəllidir. – Xəstəxanada sizə heç nə demədilər?  –  eynəyini çıxarıb qara gözlərini süzdürür.

          – Yox, həkim dedi ki, yaxşı-yaxşı müayinə elətdirin.

          Çiyinlərimi çəkirəm. Narazı sifət alır.

          – Bu "roddom" həkimləri bir söz də deməyə can çəkirlər. Özlərini pis eləmək istəmirlər. Danışın, deyin, ana da işini bilsin də. Asan yolunu tapıblar. Göndərirlər sahə həkiminin üstünə ki, danış, özün pis ol, özün ananı birtəhər ovut.

          Həkim danışdıqca gözlərimi bərəldib dodaqlarının tərpənişini izləyirəm. Bir əda, bir pafos, bir "söhbətə on kilometr o yandan gəlmə"lər... Ürəyim üzülür, udquna-udquna qalıram. Elə o da udqunur. Elə udqunur ki, tüpürcəyinin boğazından necə keçdiyi rahatca görünür. Tez-tez də salfet götürüb tərini silir. Ay Allah, bu danışıb qurtarsaydı, mən dərdimə bir əlac qılardım. Sərçə mızıldamağa başlayır. Əmziyi ağzına salıram diliylə itələyib çıxarır. Həkim deyir, azca bala batır qoy ağzına. Balın dadı gedən kimi dilinin ucuyla itələyib atır yenə. Qucağıma alıb sakitləşdirirəm. Amma içim şaqqaşaq qaynayan çaydan qapağına dönüb.

          – Ay həkim, ürəyim çəkildi. Başa düşürəm ki, deyəcəyiniz hər nədirsə, ağır söhbətdi. Amma inanın, vallah, möhkəm adamam. Danışın, deyin görüm nədi bu uşağın dərdi. Çərlədim axı...

          Nəsə bir xəstəlik haqqında danışmağa başlayır. Əvvəl adını "taun"a oxşadıram. Danışdıqlarının taunla heç bir əlaqəsi olmadığından, təkrar xəstəliyin adını soruşuram. "Daun"muş.

          – Axı nədi ey, bu zəhrimara qalmış Daun? Eləmi pis xəstəlikdir ki, deməyə ürək eləmirsiz?

          – Demək belə... Xəstəlik genetik xəstəlikdir. X və Y xromosomları...

          Beynim qarışır, heç nə anlamıram. Təkcə bunu başa düşürəm ki, xromosomlarda pozğunluqdan irəli gələn nəyinsə nəticəsində nəyinsə əmələ gəlməsidir. Amma həkim elə hey x-dən, y-dən danışır. Bu, mənə x-y koordinat oxunu xatırladır. Beynimdə bir bu impuls gupbuldayır ki, mən böyük bir bəlanın astanasındayam. Və mən təcili nəsə etməliyəm. Çox təcili! Amma nə?! Mən nə etməliyəm? Nə? Nə? Nə???

          Həkim gedəndən sonra qalıram əlim ətəyimdən uzun – arzularım, xəyallarım qayalara çırpılıb yerə sərilmiş, ümidim yerdən-göydən üzülmüş...

          Səhərisi gün olanları fikrimdə götür-qoy eliyərək otaqda var-gəl eləyirəm.  Öz-özümə danışıram:

          – Uşağımı dəyişiblər! Hə! Yüz faiz dəyişiblər!

          Dayanıram. Yenə də gözlərimi bir nöqtəyə zilləyib fikrə gedirəm. Qətiyyətlə deyirəm:

          – Hə! Dəyişiblər! Mənim uşağım deyil bu! Ola bilməz! Kimindisə qəsdən dəyişib. Həmin gün kimin uşaqları olmuşdu orda? – yadıma salmağa çalışıram. – Hə, Aygünün, Şəhlanın... Görəsən, hansı birininkidi? Gedib orda indi aləmi qatacam bir-birinə! Mənim uşağımı qaytarsınlar! Allah bilir indi kimin evindədir!..

          Dəhlizə çıxıram, əlimi atıb şkafdan ayaqqabılarımı çıxardıb yerə atıram. Tələm-tələsik ayağıma keçirirəm. Qapının kilidini açıb çıxanda duruxuram və məni hönkürtüylə ağlamaq tutur. Bağlayıb qapıya içəri tərəfdən söykənirəm. Özümü aldatdığımın fərqinə varıram...

          Bir neçə gün havalı gəzib dolanıram. Nə yediyimi bilirəm, nə içdiyimi, nə də danışdığımı. Sakit, dinməz divarın küncünə ana bətnindəki kimi bükülüb saatlarla otururam.  O zahiri susqunluqda içimdə evdəki bütün qab-qacağı sındırır, pərdələrin ucundan dartıb yerə salır, divar kağızlarını cırır, dağların başında yalquzaq kimi ulayıram. Elə ulayıram ki, bir köpəyoğlu qurd da səsimin qorxusundan başını daş altından çıxarmır.  Deyəsən, fələk yenə mənlə beşdaş oynayır. Amma bu dəfə lap ciddi-ciddi  sıxışdırır. Əliboş, ayağı yalınam bu oyunda.  Özümü ələ almağa məcburam. Sifətimə şillələri döşəyirəm ki, ayılam, nəsə edəm, bir çarə tapam. Ya da bilmirəm nə... Amma yenə özümü divarın küncündə qısılıb qalmış tapıram.

          ...Səhər saat 7-8 arası olar. Günəş payızın qızılı yarpaqlarından süzülüb nazik şüalarla yerə enir. Pəncərədən boylanıram. Elə bil "yapış məndən, günəşə sarıl" deyir. Sərçəni geyindirirəm; Həccdən gələn göz muncuğunu da, qızıl nalı da papağına sancaqlayıram, qucağıma götürüb həyətə çıxardıram. Şam ağaclarının arasında havalı-havalı hava alırıq. Düşünürəm, düşünürəm, düşünürəm... Bu xəstəliyin nə olduğunu araşdırıb,  mübarizə aparmaq qərarına gəlirəm. Arada qonşular gözaydınlığı verirlər, xoş sözə oxşar nələrsə deyirlər, məsləhətləri də ki öz yerində. O səslərə, sözlərə fikirdən ayrılıram, yenə qayıdıb qaldığım yerdən davam edirəm. Hamıya "sağ ol, çox sağ ol!" deyib yola verirəm, vəssalam. Beynimdəki beynimdə, ürəyimdən də ki qara qanlar axır.

          Ertəsi gün... Səhər tezdən şəhərin ən yaxşı həkiminin qəbulunda dayanmışam. Saatlarla qucağımda ağlayan, narahat körpəylə xəstəxana dəhlizində növbəmi gözləyirəm. Burda heç kim heç kimə nəzakət göstərib növbəsini vermir. Heç kim bura bəxtəvərlikdən gəlməyib axı.  Problemlərim kimi bir-birinə keçirilib uzanan parket döşəmənin üstüylə addımladıqca, sayıram: bir, iki, üç, dörd... Bu, mənim əzablı xəstəxana yollarında atdığım ilk addımlardı...

          Nahar vaxtını keçirdi. Sərçəni də elə  ayaq üstəcə doyuzdururam. Birdən soyadımı eşidirəm. Tibb bacısı qəbula çağırır. Durduğum yerdən elə tələsik fırlanıram ki, ayağım ayağıma dolaşır. Lap hərbçi dönüşüylə dönürəm. Az qalır ki, qucağımda uşaqla bir yerdə ağzı üstə yıxılam. Dəhlizdə bir qadın qolumdan yapışıb tutur: "Ay bala, ehtiyatlı ol da, əlində körpə var axı...

          Həkim üzündə zərrə qədər də emosiyası dəyişmədən, qarşısındakı gənc və təcrübəsiz bir anaya, yəni mənə acımadan "tut gəldi" deyib döşəyir. Beynimə ağrı-acını zalım elə bil çəkiclə mismarlayır.  Elə bilirdim ki, ən böyük acını atam  öləndə yaşamışam. Səhv etmişəm. Lap böyük səhv etmişəm. Ağlamaq necə olur, acı çəkmək necə olur indi – bu otağın açılıb-örtüləndə döşəməyə sürtülən qapısından çıxandan sonra, Sərçəmi ürəyimə sıxıb xəstəxanadan ta evəcən, qatarda, avtobusda və son 25-30 addımlıq yolu ayağım burxula-burxula, ağlaya-ağlaya gedəndə anlayıram. Ona baxıram, içim param-parça olur. Onu dünyaya mən gətirmişəm. Mən də hər əzabına qatlanmalıyam.  Mən gözümü ondan qaçırmağa çalışıram, o isə elə ağıllı və dərin baxışlarla gözlərimi tapıb zillənir ki... Danışır, baxışıyla danışır. Nəsə deyir mənə...

          Başlayır uzun, yuxusuz, şikayətli gecələr. Az qala, ətrafımda hər kəsi günahkar çıxarmağa çalışıram, çıxarıram da. Az qala, Sumqayıtda maaşının əvəzinə verilmiş xloru, mebel yağını satan xlorsatanı da dərdimə günahkar çıxarıram. Yıxılmışam. Param-parçayam. Kağız gəmiciklərim xəyal gölməçəmdə gözgörəsi islanıb batıb. Üstündəki damalar da suda yayılıb qarışıb. Hər şeyi inkar edəcək qədər ağılsızam. Bəlkə də, bütün başıma gələnləri qaldıra biləcək qədər güclü deyiləm, böyük deyiləm, çiyinlərim hələ çox bərkiməyib, hələ zərifdi, hələ ki döyənək bağlamayıb...

          Fikirdən sir-sifətim də çəkilib. Bütün günü düşünürəm. Düşünüb-düşünüb bir nəticəyə gələ, bir çıxış yolu tapa bilmirəm. Cəmi iki-üç saat yuxu yatıram, yuxuda da elə gündüz beynimdə götür-qoy elədiklərimi görürəm. Qalmışam yuxuyla gerçəkliyin arasında, başımı itirmişəm. Nəyi hara qoyduğumu, kimə nə söz verdiyimi, kimlə nə danışdığımı unuduram. Rəqəmlərlə bağlı heç nə, ümumiyyətlə, yadımda qalmır. Guya bloknota qeyd edirəm ki, unutmayım. Nə xeyri? Bloknotu da hara qoyduğumu unuduram. Hövüllənirəm, isti basır məni. Boğazım düyün-düyün olur. Heç udquna da bilmirəm, öskürək tutur məni. Elə öskürəyimi yatırmaq üçün ilıq su dolu stəkanı başıma çəkirəm ki, telefona zəng gəlir. Suyu böyük qurtumla tez-tez içib, asta-asta gedib dəstəyi qaldırıram. Elə asta-asta da "alo" deyirəm. Heç bilmirəm qarşı tərəf eşidir, ya eşitmir. Bəlkə də, yuxudayam. Danışa-danışa düşünürəm ki, yuxuda deyiləm ki, görəsən?! O isə danışır. Nə deyirsə, başımın aşağı-yuxarı tərpənişiylə təsdiqləyirəm. Guya məni görürdü də! Təkcə sonda "Eşitdim, çox sağ olun!" deyib telefonu harasa atıram. Ayaqlarımı sürüyə-sürüyə yeni resept üzrə aldığım bir torba dərmanı götürüb  otaqdan çıxıram. O bir torba dərman da Allah bilir hansı aptek işlədənin xeyridi, – düşünürəm. Dəhlizdəki güzgünün yanından keçəndə gözüm surətimə sataşır. Çoxdandı özümü görmürəm. Bir addım geri qayıdıb dərmanları əlimdən qoyuram,  cizgilərimə diqqət edirəm. Üzümdə qırış-zad yoxdu, bəs bu qocalıq ruhu nədi sinəmdəki?! Gözlərimin uçurumu o qədər dərin, o qədər bomboşdu ki, boylanmaq istəyən olsa düşər tikə-parça olar. Dişlərimi dəli kimi qıcayıram: sifətimi bir sağa, bir sola çevirib baxıram. Dişlərim sapsarı və iyrənc görünür. Hələ pis qoxusu da burnuma gəlir. Yadıma düşdü, səhər fırçalamamışam. Nəinki bu səhər, heç dünən də, srağagün də, ta srağagün də. Unutmuşam... Saçımı dolayıb təpəmin tən ortasında qələmlə dünəndən topuz yığmışdım. Açıram. Tellərim bir-birinə dolaşıb, daraq da batmır. İki-üç gündən bəri daramadığım saçımı yola-yola darayıb hörürəm. Dişlərimi fırçalayır, hələ üstəlik bir azca ətirlənirəm də. Dodağıma süni gülüş qondurmağa çalışıram. Bir az alınır, bir az yox. Bayaq zəng vuran həkimin sözlərini ürəyimdə qaynayır: "Sən özünü did-dağıt, əldən get! Bəs ona yazığın gəlmir? Sluşay, xvatit! Nu tak je nelzya! Sən ona lazımsan axı! Başa düşürsən, lazımsan! Nujna tı yey, oçnis! Gücün çatsa hər şey edərsən, eşidirsən, hər şey! Bu cür yıxılsan özünü də məhv edərsən, onu da! Jalko je rebyonoçka! Ona nevinovata! İ tı nevinovata! Klyanus, tı ne vinovata! Xvatit! Eşidirsən məni? Xvatit venit sebya! Bir hə-yox de də, bilim ki, məni eşidirsən!"

***

          Üç gün əvvəl bir yaşı oldu. Yaşıdlarından fərqlənir. Görürəm də, fərqlənir. İndi bədənim yox, ruhum ağrıyır. Kiminin mərhəmətli baxışları, kiminin yuxarıdan aşağı, kiminin bivec baxışlarından incik düşürəm. Hiss etdirmirəm. Danışıram, gülürəm. İnsanların yanından iki addım ayrılmamış qulağım çalır: "Arsız qızı, arsız!" Neynim, özümü sındırmıram. Çoxu özünü ağıllı göstərməyə, mənə nəsə öyrətməyə çalışır. Akademikdilər axı! Bunlar – bu xəstəliklə yaxından-uzaqdan heç bir əlaqəsi olmayan adamlar bilir, mənsə bilmirəm! Zəhləm gedir hamısından. Zəh-ləəəəəm!  Düzü əvvəl-əvvəl belə şeylər mənə çox pis təsir edirdi. Yolda, toyda, avtobusda diqqət mərkəzində olmaq təngə gətirirdi.  Nə qədər olar axı eyni suallar, eyni sözlər, eyni istehzalar: Yoldaşınızla qohumsuz? Nəslinizdə beləsi var? Genetik xəstəlikdi də! Geninizdə var ki, bu da belə doğulub! və s. və i. Hərdən qapı-pəncərəmi kilidləyib evə qapılmaq istəyirdim...

          – Səninlə dəqiq qohum deyilik də, həə? İnan ki yorulmuşam bu suala "yox" cavabı verməkdən! O qədər deyiblər ki, artıq özüm-özümdən şübhələnməyə başlamışam.

          Diqqətlə üzünə baxıram. Deyəsən, elə bilir ki, dəli olmuşam. Baxır üzümə heç nə demir.

          – Yox, narahat olma. Elə-belə dedim. Məni suallarla bezdirmirlər. Bircə dəfə soruşublar ağlımda qalıb. Hə, boş ver. Hər şey yaxşıdır...

          Bu günü  həmişəki kimi yola verirəm. Artıq gecə yarıdan keçir. Qonaq otağında oturub Sərçəni qucağımda yatızdırıram. Gündüz aramızdakı söhbəti, mənə baxmağını xatırlayıram. Dərindən ah çəkirəm. Bilirəm, o da çox fikir edir. Amma kişilər başqa cür qəbul edir dərd-səri, biz başqa cür. Xüsusən də, söhbət övladdan gedirsə. Məcburam onun yanında çox dərinə getməyəm. Son vaxtlarda  çox həssas olub. Söz deməli deyil heç. Hər şeyə əsəbiləşir. Amma bilirəm ki, hamısı bəhanədir. Onun bircə düşündüyü Sərçədi...

          Beynimdə qaynayan fikirləri aşımdan atmağa çalışıram. Elə yorğunam, elə yorğunam, elə bil min illərdir Nil boyu aşağı-yuxarı köhnə qayıqda avar çəkmişəm. Bir tərəfdən yorğunluq, bir tərəfədən qorxular, bir tərəfdən də canımdakı ağrılar. Elə bir vahimə içindəyəm, çıxa bilmirəm. Elə bir qaranlıq, hər tərəfi hörümçək toruyla süslənmiş, yarasalarla dolu vahiməli mağara labirintinə düşmüşəm, qurtula bilmirəm. Məni gələcəyin dəhşəti, qorxusu bürüyür: Nə olacaq? Necə olacaq? Kimsə demişdi ki, on səkkiz-iyirmi il yaşayırlar cəmi. Canımı üşütmə bürüyür. Necə yəni? On səkkiz il it əzabıyla uşaq böyüt, sonra da qoy torpağın altına?! Onu qəbiristanlıqda soyuq torpaqda yatırdıb, evimdə rahat yorğan-döşəkdə necə yataram? Necə orda o ac qala-qala, mənim burda boğazımdan çörək keçər? Boş qalmış çarpayısına necə baxaram? O nəfəs almasa, mən necə nəfəs alaram? Necə yaşayaram? Evimin divarları üstümə uçulmazmı? Yox! Yox! O, mənimçün daha dözülməz olar. Düşündükcə ürəyim ağzımdan çıxır. Bir tərəfdən də həyətdə ulaşan küləyin səsi. Bayaq stolüstü lampanın işığını da azaltmışdım. Otaq alatorandı. Nəfəsim hardasa ciyərimdə ilişib qalıb. Yenə də amansız küləyin ulartısı. Mətbəxdəki divar saatının çıkkıltısı o otaqdan bu otağa işıq sürətiylə gəlir beynimə düşür: çık...çık...çık... Əsəblərimi zədələyir bu səs. Durub keçirəm mətbəxə. Eləməyib tənbəllik, kətilə çıxıram. Divardan asılmış saatı çıxarıram. Arxasından batareyalarını çıxarıb birbaşa zibil qabına tullayıram. Yenidən saatı yerinə asıb keçirəm qonaq otağına. Vaxt dördə beş dəqiqə işləmişdə donub qalıb divarda. Külək də küçədə ulayır e ulayır. Elə bil küləyin balası ölüb. Canıma vicvicə dolur. Beynim qaynayır: necə yəni on səkkiz yaş? Necə yəni öləcək? Necə yəni adi qripdən də keçinə bilər? Necə yəni danışmayacaq, normal adam olmayacaq, başı yaxşı işləməyəcək? Necə yəni, necə?!

Pərdə yelkən kimi qabarıb. Yaxınlaşıb hikkəylə onu yana çəkirəm. Göylərə elə baxıram, elə baxıram, elə bil indicə qara buludlar tən ortadan yana çəkiləcək, Allahı görəcəm! İçim  yorğan astarı kimi ağzımdan çölə çıxır. Durmadan pıçıltıyla təkrarlayıram: Niyə də, niyə?! İşin-gücün yox idi? Məni niyə bu bəlaya saldın? Niyə də? Niyə mən? Niyə yenə də mən? Yenə gücün mənə yetib, eləmi? Niyə harda pis şey var, mənim ətəyimə tökürsən? Heç mi bu yaratdığın bəndəyə çıqqılı da olsa yazığın gəlmir? Bax, sən de, nə edim mən, hə? Nə edim? Haranın  göyərməz daşını töküm başıma? Niyə axı yenə  mən?! – Hikkəmdən pərdəni geri çəkirəm, – Görmə, Allahım, görmə necə acı çəkdiyimi, görmə! Onsuz da həmişə məni görməzdən gəlmisən... Heç indi də görmə məni!

          Divana otururam... Radionu açıb səsini azaldıram. Şövkət oxuyur: "Bir xoş gün görmədim, bil ki dünyada. Ağlaya-ağlaya..." Yenə hönkürtü gəlib boğmalanır boğazımda. Onsuz da öləcəksə, onsuz da tələf olacaqsa, nə mənası   var ki, zülm çəkməyimizin? Mən bir cür çəkəcəm, o da bir cür. İynələr, dərmanlar sərçə boyda bədənə nə qədər yeridilər axı?! Bu vaxtacan əzələsinə vurduğum bütün iynələri dərisini büzüb vurmuşam. Canında can da yoxdu... Şövkətsə oxuyur: "ağlaya-ağlaya qaranlıqda mən..." Key kimiyəm. Ancaq mahnını, bir də küləyin ulartısını eşidirəm, bir də  onu necə əzabdan qurtara biləcəyimi düşünürəm. Necə edim ki, canı inciməsin. Necə edim ki, ağrı çəkməsin? Necə edim ki, böyüdükcə yaşıdlarından utanmasın? Uşaqlar onu pisikdirməsin? Adamların istehzalı baxışlarından necə qoruyum onu? Bəlkə... Bəlkə, elə indi... Bəlkə, elə indi ölsə, canı dincələr?!  On səkkiz yaşına kimi niyə əzab çəksin ki?! O ölsə, mən necə olacam?  Üzünə baxıram. Barmaqlarımı quş kimi zərif boğazına yaxınlaşdırıram. Əslində, bircə barmaqlıq nəfəsi var. İşarə barmağımın altında nəbzini elə möhkəm duyuram ki. Dup-dup-dup... Artıq bacarmıram. Bu dərdin böyür-başını yığıb-yığışdıra bilmirəm. Gün-gündən  ağır gəlir. Bu ağırlığa tab gətirmirəm. Amma özümdən çox ona yazığım gəlir. Beş gün ağlayaram, on gün ağlayaram, lap on beş il ağlayaram. Amma nə o zülm çəkər, nə də mən. Böyüyəndə tələf olsa, məni daha çox yandırar. Qoy elə indi mələk kimi uçsun getsin. Qanadları əzilməmiş...

Qıyıq gözlərini açıb mənə mehribanca baxır ki: "maa-ma!" Elə bil şeytanın ovsunundan ayılıram. Qorxudan əl-ayağım əsir. Əlimdə saxlaya bilmirəm, tez divana uzadıram ki, düşməsin. Dik ayağa qalxıram. Vahimə içində bir addım geri çəkilirəm. Mən neynirəm?! Var gücümlə qışqırmaq istəyirəm, qışqırığım qəhərlənir qalır ürəyimdə. Kürəyimin ortasından elə bir ağrı tutur ki, nəfəs ala bilmirəm. Ölüb-dirilirəm ağrıdan, vahimədən. "Birdən dəli olaram aaa!" – məni qara basmağa başlayır. Əlimdən nə iş desən çıxar. İndi daha özüm özümdən qorxuram. Yox, deyəsən, tam ayılmışam.  Demək, insanı öldürməyə vadar edən səbəblər varmış. Heç nə elə-belə baş vermirmiş, heç nə...

Bu qarmaqarışıqlığın içində bir də baxıram ki, Sərçə divanın dibində əllərini yana atıb mışıl-mışıl yatıb. Aparıb astaca yerinə salıram. Dəhlizə çıxıram. Çıxmağımla da dala qayıtmağım bir olur. Diqqətlə sinəsinə baxıram ki, görüm nəfəs alır, ya yox. O qədər zərifdi ki, hiss olunmur. Qorxu, həyəcan, dünyada nə pis duyğu var hamısı bir saniyənin içində dünyanın dörd bir yanından yığışıb dolur canıma. Əsə-əsə barmaqlarımı  buruna tuturam, – şükür, isti dəyir. Nəfəs alır!

Yenə  otaqdan çıxıram. Qonaq otağına keçib döşəmənin tən ortasına sərələnirəm. Bayaq baş verənləri, daha doğrusu, baş verə biləcəkləri bir-bir xatırlayıram. Tez də beynimdən silib yatmaq istəyirəm. Amandı! Heç kim bilməsin. Heç özüm də xatırlamayım daha.

Saat 7-yə 12 dəqiqə işləyir. Mətbəxdəki saat çıkkıltısının eşidilmədiyinə uşaq kimi sevinirəm. Ədyalı üstümə çəkib başımı balışda rahatlamışdım ki, indi də qaratoyuqlar həyətdə civildəməyə başlayır: civ...civ...civ...

          Səhər-səhər adı hələ elmə məlum olmayan əhval-ruhiyyədə oyanıram. Onu elə yarıyuxulu işə yola salıram. Sonra da kompüterin qarşısına keçir, tünd qəhvədən qurtumlaya-qurtumlaya internetdə eşələnirəm, başımın çatlaması da öz yerində. Demək belə: 18 yaş tendensiyası özünü çoxdan doğrultmayıbmış. Camaat bu xəstəliklə 100 il də yaşayır...

***

          Sərçəmçün yeni-yeni kitablar alıram. Şəkilləri göstərə-göstərə danışıram. Yolda hər şeyin yanında ayaq saxlayıb gördüyümüzün adını, rəngini, necəliyini, nə bilirəmsə deyirəm: Bax, bu ağacdı, bu ağacın gövdəsidi, rəngi qəhvəyidi, bu ağacın yarpağıdı, rəngi yaşıldı. Bu səmadı, bu buluddu, rəngi mavidi. Bu günəşdi, rəngi sarıdı. Bu çiçəkdi, rəngi qırmızıdı, sarıdı, çəhrayadı... O, indi məni ancaq dinləyir. Həkim də elə demişdi, kitabda da elə yazılmışdı: "Eşitdiklərini sənə dərhal geri qaytarmayacaq! Səbrli ol! De, danış. Bəlkə, bir il, bəlkə, iki il, bəlkə üç, bəlkə də, beş il ancaq dinləyəcək. Dinlədikləri yaddaşına yığılacaq. Axırı bir gün zəhmətinin bəhrəsini görəcəksən! O, sənə bunların hamısını bir-bir qaytaracaq! Təkcə səbr elə və buna inan!" Kor-koranə inanıram...

          Həkimlə sonuncu görüşümüzdə ona mütləq ünsiyyət lazım olduğunu dedi. Öz yaşıdlarından görüb-götürsün deyə, düzgün inkişaf etsin deyə, cəmiyyətə inteqrasiya olunsun deyə, ona  bağça lazımdı. Bir də ki, evdə bacıdan, qardaşdan kimsə. Həkim  daha bir uşaq dünyaya gətirməyimi təkidlə istəyir.

          – Yox, mən istəmirəm. Hələ bilmirəm başıma nə gələcək. Nə olacaq, necə olacaq? Heç olmasa bunu ayağa qoyum, sonra da...

          – Səhv edirsən, əzizim. Sənə təcili uşaq lazımdı. Özü də sağlam uşaq. Bir evin içində ona baxıb örnək götürəcək. Diqqət edəcək ona, bacısı, ya qardaşı, fərq etməz, hər nəyi olsa, baxıb, onun kimi olmağa çalışacaq. İynə-dərmandan bu daha çox onu inkişaf etdirəcək. İnan mənə...

          – Axı...

          – Yaşım yetmişi çoxdan keçib. Sən indi görürsən, mənsə görə-görə gəlirəm...

***

          Yeddi-səkkiz bağça gəzdim, yalvarmadığım bağça müdiri qalmadı. Axır biri insafa gəlib götürdü.

Hər gün müəllimindən özünü necə apardığını soruşuram. O da razılıq edir.  Səhəri xoşbəxt açırıq, geyinib-kecinib bağçaya gedirik. Doğrudan da, kollektivə düşmək, uşaqlarla oynamaq, onlardan nəsə görüb-götürmək onunçun çox yaxşı olur. 

          Ramazan ayıdı. Tezdən sahura durmuşam. Niyyət edəndən sonra pərdəni yana çəkirəm. Bu dəfə hikkəsiz. Əlimi önümdə cütləyirəm. Üç il əvvəl özündən özünə şikayət etdiyim Tanrıya şükür edirəm, dua edirəm. Özümə güc-qüvvət, onun üçünsə sağlamlıq istəyirəm, başqa heç nə. Sərçəni qoxlayıb yatıram.

Səhər durub həmişəki kimi onu geyindirirəm. Barmaq uzunluqda saçlarına bəzək vurub bağçaya aparıram. Qapıdan çıxanda müəlliməsi yaxınlaşır.

          – Necədi qızım? Sizi incitmir ki?

          – Yox, yox, qətiyyən.

          – Nə yaxşı. Sevindim, – əslində, bilirdim ki, o heç kimi incitməz.

          – Məni o biri uşaqlar incidir, o incitmir. Arxayın olun, – deyib üzümə gülümsünür.

          Qapıya məni yola salmağa çıxır. Sakitcə cibinə pul qoyuram. Əziyyət çəkir axı. Deyirəm bu başdan "hörmət" edim ki, uşağa yaxşı baxsın. Əlini tutub xahiş edirəm ki, dala qaytarmasın. O da daha sözü uzatmır. Ruhumda bir çiçək xəfifliyi ilə evə qayıdıram.

          Günorta saat 2-di. Pəncərələri tez-tez silirəm ki, saat 5-ə kimi işimi bitirim gedim bağçaya; üst-başım da toz içində. Bir əl yaxalanmağa macal tapsaydım, lap əla olardı.  Telefona zəng gəlir. Əskini bürmələyib cibimə basıb "Allah xeyirə calasın" deyə-deyə əlimi telefona uzadıram. Gecə də yuxumu qarışdırmışam. Zəng vuran bağça müdiridi. Əhvalım pozulur. Artıq nəsə pis şey eşitməyə hazırmış kimi gözlərimi yumuram. Bir əlim də ürəyimin üstündə:

          – Bəli, Sevinc xanım.

          – Salam. Xahiş edirəm, bağçaya gələsiz.

           Möhkəm narahat oluram. Yəqin, nəsə olub. Ağlıma bir saniyənin içində min cür pis şey gəlir. Həyəcan içində soruşuram.

          – Qızıma nəsə olub? Siz Allah, gizlətməyin, uşağa nəsə olub?

          Qadın çox rahat səslə cavab verir.

          – Yox, yox. Narahat olmayın. Qrupdadı. Oynayır. Amma siz durun indi gəlin. Axşamı gözləməyin.

          Məni təkidlə bağçaya çağırırsa, deməli, nəsə var.

          Evdən necə başılovlu çıxıram heç özüm də bilmirəm. Pəncərəni bağlamağı da unutmuşam. Qonşu yuxarı mərtəbədən haylayıb "qayıdanbaş, sən Allah, mənə bir çörək al", deyəndə başımı qaldırıb baxanda gördüm. Yoldan maşınlar axır, ürəyimdən qara qanlar. Beynimdən olmazın fikirləri keçirə-keçirə bağçaya gedirəm. Açıq çəhrayı rənglə boyanmış otağa daxil oluram. İri pəncərələri var. Jalüzləri kənara çəkilib. Günəş birbaşa otağa düşür. Masadakı şüşədə əls olunur.  Divardan neçə diplom asılıb. Təzə mebel, gül-çiçək də öz yerində. İçəri girər-girməz salamsız-kəlamsız sifətimə şillə kimi sözlər dəyir:

           – Sizin uşaq müəlliməni də, uşaqları da incidir. Valideynlərdən xeyli şikayət  var. Mənim bağçamda belə... ıııı... belə anormal uşaqlara yer yoxdu, aparın xüsusi təyinatlı bağçaya verin! Başa düşün ki, bağçamda belə uşaq saxlaya bilmərəm!

          Bu şillə mənə dəydi və yanağım elə bil ovula-ovula o şilləni vuran barmaqlara rahatlıq yaratmaq üçün yer ayırdı. Üzüm alışdı.

          – Axı... O heç kimi... Müəllim də narazı deyil...

          Uşağın sənədlərini kobudcasına qoltuğuma dürtür. Bir kəlmə söz deməyə imkan vermədən çölə sarı açılan qapını itələyir:

          – Əzizim.  Məni düzgün başa düş. İstəmirəm bağçamın adına xələl gəlsin.  Hamı narazıdı, hamı! Otaqda otura bilmirəm zənglərin əlindən. Aparın xüsusi təyinatlıya. Mənim bağçam prestijlidi. Məktəbə ağıllı, tərbiyəli, özünü apara bilən uşaqlar göndərirəm burdan. Sizinkisə...

          Mədəni surətdə məni burdan qovur. Qrup otağına gəlirəm. Müəlliməni sorğu-suala tuturam, bir kəlmə də dinmir. Təkcə sağollaşıb çıxanda ağlamağından başa düşürəm ki, onluq heç nə yoxdur. "Ağlamayın, sizi anlayıram” – deyirəm, – Siz də bir parça çörəyin qulusuz”. Çıxıram, elə çıxıram ki, bəlkə də, izlərim od tutur arxamca pilləkənlərdə.

          Bir qolumda Sərçəm, bir qolumda sənədləri yol boyu ağlayıram. Bir də ayılıram ki, evdəyəm. Heç qonşuya çörək də almamışam. Gecə yarını keçib evdə yula kimi fırlanıram.  Yenə gücüm Tanrıya çatır. Pərdəni hikkəylə çəkirəm. Təzəcə sildiyim pəncərədən göylərə – Tanrıya boylanıram. Mən indi haranın daşını toküm başıma, bilmirəm. Axı bağçaya mən onu kefimdən qoymamışdım. Beş-altı saat dincəlməkdən ötrü uşaqlarını bağçaya atan valideynləri düşünüb hər şeyə nifrət edirəm...

          Ona heç nə demədim. Elə bilir hər gün Sərçə bağçaya gedir. Desəydim, bilirəm ki, ona çox pis təsir edəcəkdi – çox pis. Odur ki susdum. Yeni bağça tapanda bir şey uydurub deyərəm də. Deyərəm ki, guya bu bağça əvvəlkindən daha yaxşıydı deyə onu bura keçirmişəm. Əşi bir söz tapıb deyərəm də. İndi onun da fikir eləməyini istəmirəm. Əsas bağça tapmaqdı....

          O bağça sənin, bu bağça mənim, gəzirəm yenə. O müdirə yalvar, bu müdirə yalvar. Analıq bu imiş demək. Özündən əskik adama belə minnətçi düşmək, yalvarmaq?! Doğru deyirlərmiş ki, övlad adamı düşmən qapısına apararmış!"

Axır ki, bir mərhəmətlisi tapılır.

          – Sizə yalvarıram, "yox" deməyə tələsməyin. Məni başa düşməyə çalışın. Bu, bir insan taleyidi. Siz indi mənə "yox" desəz, sizi qınamaram. Amma nolar deməyin...

          Qadın gözlərimin içinə baxır. Hiss edirəm ki, kəsilə-kəsilə qalıb. Axırı birdən deyir:

          – Bir həftəlik gətirin. Müəllimlər razı olsalar, mən dünəndən razıyam.

          Sərçəm bağçaya gedir. Hər günü onunçün yeni bir səhifədi. Müəlimlər onu elə sevib əzizləyirlər. Başqa anaların adi qarşıladığı xırdaca inkişaf göstəriciləri mənim üçün əməlli başlı toy-bayramdı. İlk addımları, ilk qığıltıları, ilk sözləri hər biri ayrıca hadisə olur.

          Bağça məsələsi həll olundu. Yaşlı, təcrübəli həkimin məsləhətiylə bacısı da yoldadı...

          Artıq nəinki bu günümü, gələcəyimi də Sərçəyə uyğun qururam. Xeyli vaxtdı kitablardan da uzaq düşmüşəm... Bu gün oxuyaram, sabah oxuyaram, – deyib, günü-günə satıram. Günləri sata-sata, Sərçəni həkimə, bağçaya, loqoped məşğələsinə apara-apara bir də baxıram ki, sancı məni doğrayır...

          Evimizə ikinci uşağın gəlişi Sərçənin əvvəlcə onu kukla bilib gülümsəməsi, sonra körpə ağlayanda qorxub ondan bərk ağlamasıyla yadda qalır...

***

          Gecədi. Yenə gözümə yuxu getmir. Bu illərcə göz yaşlarımı udmuş balışı nə qədər didişdirmək olar? Nə qədər o özü bu üzə çevrilmək olar? İndi də başqa fikirlər məni didir axı. Bəs tutalım illər keçdi, bu balaca qız böyüdü. Bunu bir oğlan sevdi. Qızım da bu oğlanı sevdi. Lap sevgiləri yerə-göyə sığmadı. Valideynləri bildilər ki, bacısı daundu, qorxdular nəvələrində, nəticələrində bunun özünü büruzə verməsindən. Oğullarına qızımla bacısına görə evlənməyə qadağa qoydular. Bəs onda necə olacaq? İndi də bacısımı əzab çəkəcək?! Mən çəkdiyim azmış kimi, bacısıdamı onun qəhrini  çəkəcək?! Axı bu haqsızlıqdı! O niyə əzab çəksin, o niyə bədbəxt olsun axı?! Mən onda neyləyəcəyəm?! Təsəlli üçün qızıma hansı sözləri tapıb dilim topuq çala-çala deyəcəyəm?! Of Allah! Dəli olacam, vallah olacam! Bu nisyə dərdlər məni dəli edəcək. Yenə gücüm balışıma çatır. Üzümü ona sıxıb hönkürürəm. Səsimi boğuram...

***

"Pulu kassaya ödəyin ki, sənədləşdirmə işlərini tamamlayaq" – demişdi mənə həkim. Getdim, ödəniş etdim, qayıtdım həmin otağa. Mənə uzadılan sənədi oxuyub imza atmalıydım ki, deyilənlərlə razıyam. Filan, filan, filan şeylər və qəyyumu olduğum uşaq əməliyyatdan sağ çıxmasa, heç nəyə etiraz etməyəcəm, buna görə həkimləri məsuliyyətə cəlb etməyəcəyəm və ödənilmiş məbləği geri istəməyəcəm. Mən bütün bunlara razılıq əlaməti kimi sənədi imzamla təsdiqləyəndən sonra onu əməliyyat edəcəkdilər. Və mürəkkəb bir əməliyyata övladını ötürəcək bir anaya verilən çəkisi cəmi 3-5 qram olan kağız parçasının real ağırlığı nə qədər idi, görəsən?!.

          Divarlarında məşhur əsərlərin  ucuz surətləri asılmış uzun, dar dəhlizin lap sonunda təkərli xəstəxana koykasının üstündə səhər saat beş radələrində tibb bacısının səsinə ayılıram. Yarıyuxulu harada və niyə olduğumu tam dərk edə bilmirəm.  Amma xanımın həyəcanlı səsi, spirt, yod iyi gələn əllərilə çiynimi silkələyib oyatmağa cəhd göstərməsi nələrisə addaş-buddaş xatırlatmağa başlayır.  Birdən dik atılıb qalxıram. Tez tələsik onun dalınca qaçıram. Elə bil mən qabaqda, ayaqlarım dalda gəlir. Liftlə 4-cü mərtəbəyə qalxırıq. 12 saat əvvəl  ayrılmışdım burdan. Ağlamaq istəsəm də ağlamamışdım. 

Özümü tam toplayıb "Reanimasiya" yazılan qapıya yaxınlaşıram. Tibb bacısı mənə nəsə deyir. Ya yuxulu, ya da ki darmadağın olduğumdan nə dediyini eşitmirəm. Düz girəcəkdə əlimi qapının dəstəyində ayaq saxlayıram. Sonra qapını itələyib reanimasiyaya girirəm.

Üç çarpayı sağda, üç çarpayı solda. İnstinktiv olaraq sola dönürəm, düz çarpayının yanına, eynən doğum evindəki kimi. O, çarpayıda halsız, gözləri yarıqapalı, mələk kimi uzanıb. Saçları balışın üstünə dağılıb. Səhər yığmışdım axı. Yəqin, tibb bacısı açıb. Görəsən, açanda incitməyib ki?! Deyəsən, əhəmiyyətsiz şeyləri düşünürəm. Bir anlıq ürpənirəm. Bəlkə, sağ deyil heç?! Bəlkə, əməliyyat uğursuz keçib?! Bütün bədəni "Siemens" firmasının bahalı aparatının  nəzarətindədi. "Düd-düd-düd" gələn səs beynimin tən ortasında bölünüb yarısı sağ, yarısı sol gicgahımdan çıxır. Filmlərdə görmüşəm, o səs gəlirsə, deməli, ürək döyünür. Başının üstündə dayanıb lal-qaya ona baxıram. Yenə sərçəyə bənzəyir. Balaca, köməksiz ətcəbalaya. Əzab çəkirəm, özümü günahkar sayıram. Gözüm əllərimə sataşır. Barmaqlarım əsir. Neyniyim? Hönkürtüylə ağlamaq istəyirəm. Olmaz, bir azdan reanimasiyadan çıxıb aşağı düşəcəyəm. Orda hamı məni gözləyir. Hamı himə bənddi ki, məndən qabaq ağlasın. O da, anam da. Bu qədər adam gözünü mənə dikib...

Mələyin xırıltılı səslə "su... su..." pıçıldaması məni birinci mərtəbədəki doğmalarımdan ayırıb dördüncü mərtəbəyə, yod, spirt iyi verən, nəfəs aparatlarının səsiylə yüklənmiş reanimasiyaya qaldırır. Amma bu yüksək mərtəbədə özümü torpağın ən dərin qatında yatan ölü kimi hiss edirəm. Hələ sinəmdə sal daş da var. Onun su istəməsiylə boğazından damarına keçirilmiş şnur tərpənməyə başlayır. Əlimdən onun balaca, şəkərburaya oxşayan ayaqlarını sığallamaqdan, öpməkdən başqa heç nə gəlmir...

***

          Yaşlı həkim düz deyirdi. Sərçə bacısından öyrənir hər şeyi. Onun kimi davranır, onun kimi oturur, onun kimi gəzir, onun kimi yeyir. Bacısı onunçün  məktəb kimidi. Bir yerdə oynayırlar, bir yerdə böyüyürlər. Amma kiçik qızımın yanında günahkaram, ona lazımınca vaxt, diqqət ayıra bilmirəm. İstəsəm də alınmır, heç cür alınmır. Ara-sıra onun məndən küsdüyünü qara gözləriylə qucağımda Sərçəni süzməsindən duyuram. Hərdən soruşur məndən: – Məni çox istəmirsən? Heç məni bacı qədər əzizləmirsən axı.

Deyirəm, qızım, onun qayğıya ehtiyacı var. Bu körpə məni anlayırmış kimi başını tərpətsə də, gözlərindəki küskünlüyün silinmədiyini görürəm.

İkisi üçün də eyni qədər, eyni cür yemək çəkirlər, qarşılarına qoyuram. Balaca Sərçəyə daha yaxşısını verdiyimi zənn edir və gözü onun qabında qalır. Üzümü çevirəndə balacanın yeməkləri dəyişdirdiyini eşidirəm.

***   

          Sabah təqvimdən 15 sentyabrdır. Həyətimizin 6 yaşı tamam olmuş bütün uşaqları forma geyinəcək, anaları qızların hörüklərinə ağ lent vuracaq, oğlanların boynuna bayraq şəkilli qalstuk bağlanacaq, məktəbə gedəcəklər. Onlar üçün bu il ilk zəng çalınacaq. Bizsə 7 yaşımızı gözləməliyik. Kədərlidi, əslində. Gözlərim dolur düşündükcə. Amma nə yaxşı ki, ümidim var. Nə yaxşı ki, bir il səbrimi basıb gözləməli olsam da, o biri ilin 15 sentyabrı mənə qızımı birinci sinfə aparmaq sevinci gətirəcək. Nə yaxşı ki, ümid var. Ağlayıram, susuram, ağlayıram, susuram. Ümidimə qısılıb yaşayıram...

***

          Bu illər boyunca gah dindar oldum, gah ateist. Gah Tanrıya sığındım, gah ona nifrət edib özümdəki dözümə güvəndim. Təkcə ölümdən qorxuram – heç vaxt qorxmadığım ölümdən. Mən Sərçəyə lazımam. Onun üçün yaşamalıyam. Taleyin girdabında onu üzü üstə qoyub gedə bilmərəm, bilmərəm! Lap ölsəm, ordakıları dilə tutub Sirat körpüsündən geri dönərəm, onunçün dönərəm. Onun səmaya açılmaq istəyən qanadlarına mən dayaq olmalıyam. İlk uçuşlarında yıxılmalarından mən qorumalıyam. Hər gün, hər dəqiqə, hər saniyə bütün fövqəladə hallara hazır olmalıyam, hazıram da... 

          Üzümə bağlanan yüzlərcə qara qapılar gördüm. Dəhlizlərin sonunda açılan ağ qapı da gördüm. Sərçəm böyüdükcə geridə qalan illərimdə xəstəxana qoxusu, həkim cibləri, kassa mədaxil qəbzləri, uzun yorğun yollar, müayinəyə düşmək üçün saatlarla növbələr, kimlərdənsə minnət çəkmələr – həyatın hər cür pis üzünü gördüm. Mən bütün bunları və daha çoxunu zərrə-zərrə, an-an yaşadım.  Ancaq onun dünyanın nifrətindən, qəzəbindən, kin-kidurətindən uzaq, saf, mehriban baxışlarında özümü gördüm. Anladım ki, yaxşı, ya pis insan olmağımdan asılı olmayaraq, bütün günahlarımla, savablarımla mən anayam. Və bir onun önündə ən zəif, arxasında ən güclüyəm...

          Bu səhər nə vaxtsa fikrimdə qırıb yerə saldığım pərdəmi ehmalca yana çəkdim. Yaz günəşi aləmi isidir, sevgi verir. Pəncərəmin qırağında bala sərçələr yanakı boylanaraq tezdən onlarçün səpələdiyim çörək qırıntılarını tələsik, bir az da xoflu-xoflu dənləyir...

"Azərbaycan" jurnalı